Kwasy omega-3 w walce z chorobą Alzheimera

Choroba Alzheimera stanowi najczęstszą przyczynę otępienia osób w wieku podeszłym, dlatego w perspektywie starzenia się społeczeństwa staje się coraz większym problemem. Jej przyczyny nie są do końca wyjaśnione. Schorzenie to cechuje się nadprodukcją i akumulacją beta-amyloidu (Aβ), który tworzy blaszki starcze. Ważną rolę odgrywa również formowanie się zwyrodnień włókienkowych (NFT) i utrata komórek nerwowych. Wyróżnia się dwa typy choroby Alzheimera. Do pierwszego zalicza się rzadką, rodzinną AD; znacznie częstsza jest tzw. sporadyczna postać choroby Alzheimera (SAD).

W ciągu ostatnich kilku naukowcy skupili się na roli kwasów tłuszczowych w diecie oraz ich wpływie na zdrowie i przebieg szeregu chorób. Największą uwagę zwrócono na kwasy omega-3, które należą do wielonienasyconych kwasów tłuszczowych zbudowanych z łańcuchów węglowodorowych o różnej długości z więcej niż jednym podwójnym wiązaniem między atomami węgla.

Badania wykazały, że dieta bogata w kwasy omega-3 może zmniejszyć ryzyko wystąpienia choroby Alzheimera, albowiem centralny układ nerwowy zbudowany jest w głównej mierze z lipidów, a strategiczną rolę w jego prawidłowym funkcjonowaniu pełnią właśnie kwasy omega-3 i omega-6, które stanowią aż 20% masy mózgu. Zachowanie odpowiednich proporcji tych kwasów warunkuje sprawne funkcjonowanie układu nerwowego.

Z powodu, iż organizm człowieka nie jest w stanie samodzielnie ich wytworzyć, określane są mianem Niezbędnych Nienasyconych Kwasów Tłuszczowych (NNKT). Główne funkcje, jakie spełniają w organizmie to:

• kształtowanie i rozwój układu nerwowego,
• kontrolowanie elastyczności ścian komórkowych,
• ograniczanie wytwarzania komórek tłuszczowych.

Do objawów niedoboru kwasów omega-3 zaliczane są:

• zmęczenie,
• problemy z pamięcią,
• suchość skóry,
• problemy z sercem i układem krążenia,
• zmienność nastroju.

Niezbędne analizy zakresie wpływu kwasów omega-3 na zmniejszanie ryzyka wystąpienia choroby Alzheimera przeprowadzono na nowojorskim Columbia University Medical Center pod przewodnictwem dr Nikolaosa Scarmerasa. Dowiedziono, że wysoki poziom wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3 jest ściśle skorelowany z niskim poziomem beta-amyloidu w osoczu, substancji odpowiedzialnej za produkcję płytek starczych o właściwościach niszczących neurony i powodujących utratę pamięci. Świadczy to o wystąpieniu potencjalnych korzyści w leczeniu choroby Alzheimera i funkcji poznawczych.

Naukowcy przepadali krew 1219 osób w wieku przekraczającym 65 lat. Żaden z pacjentów nie cierpiał na demencję. Warunkiem przystąpienia do badania osocza (w kierunku pomiaru poziomu beta-amyloidów) było przekazanie informacji na temat swojej diety obejmującej okres kilkunastu miesięcy wstecz. W wyniku prac badawczych ustalono, że osoby stosujące dietę bogatą w kwasy omega-3 charakteryzowały się niższym o 30 procent poziomem beta-amyloidu w osoczu, który jest odpowiedzialny za chorobę Alzheimera.

Badania przeprowadzone przez badaczy z Instytutu Karolinska w Szwecji wydają się równie optymistyczne. Do wzięcia udziału w pracach badawczych zaproszono 33 osoby. Z tej grupy wybrano 18 pacjentów i podawano im w formie suplementu kwas omega 3 przez okres 6 miesięcy. Pozostała grupa osób otrzymywała placebo. Wyniki testów były zaskakujące – okazało się, że u pierwszej grupy doszło do wzrostu poziomu DHA i EPA we krwi oraz płynie mózgowo-rdzeniowym. W przypadku drugiej grupy żadne zmiany nie zostały zaobserwowane. Ponadto zauważono, że poziom DHA odpowiadał stopniowi zmian w chorobie Alzheimera. Naukowcy podkreślają, że może to świadczyć o przekroczeniu przez kwasy omega bariery krew-mózg.

Swego czasu przeprowadzono również badanie na myszach. Zakres tychże prac opublikowano w magazynie „Journal of Nutritional Biochemistry”. Postanowiono, za pomocą jednej z technik inżynierii genetycznej, utworzyć w mózgach tych zwierząt złogi podobne do tych, które formują się u ludzi chorych na Alzheimera. Myszy zostały podzielone je na cztery grupy; każda z nich otrzymywała dietę wzbogaconą o zawartość dodatkowych tłuszczy, z różnym stosunkiem kwasów omega-6 i omega-3. Po niespełna roku okazało się, że u mysz zażywających największą ilość omega-3 powstawało mniej złogów białkowych. Wynika z tego, iż dieta bogata w kwasy omega-3 może pomóc w zahamowaniu choroby Alzheimera, jednakże wymaga to potwierdzenia gruntownymi analizami na organizmach ludzkich.

Nasz organizm nie ma zdolności do produkowania kwasów omega-3, dlatego muszą być one dostarczane wraz z pożywieniem. Lista produktów szczególnie obfitujących w te tłuszcze jest dość długa; najważniejsze z nich to:

• tłuste ryby morskie (łosoś, tuńczyk, makrela, śledzie, sardynki); sushi,
• skorupiaki,
• migdały,
• groch, fasola,
• orzechy włoskie,
• oleje roślinne (lniany, arachidowy, rzepakowy),
• zielone warzywa liściaste.

Można również rozważyć zakup suplementów diety z kwasami omega -3, których wybór na rynku jest ogromny; najpowszechniejsze z nich to tran (olej rybi) oraz olej lniany. Tran posiada w swoim składzie nie tylko kwasy omega- 3, ale także cenne witaminy A i D. Z tego powodu jest on bardzo często zalecany dzieciom i osobom starszym, ponieważ składniki w nim zawarte wpływają na prawidłową pracę mózgu, a także zmniejszają ryzyko wystąpienia choroby Alzheimera i demencji. Z kolei olej lniany to jeden z najbogatszych preparatów z zawartością kwasów omega- 3, których zawartość może wynosić nawet 60 %. Wpływa on pozytywnie na pamięć i koncentrację.

Należy jednak mieć na uwadze, że nadmiar kwasu omega-3 także jest niepożądany. Przed rewolucyjną zmianą diety, bądź rozpoczęciem dawkowania suplementów trzeba skorzystać z porady dietetyka lub lekarza.